"Η ένδοξη και ιερή αυτή γη, ποτισμένη με τα αίματα των ευγενών τέκνων της, πόσες πολλές φορές αγιάσθηκε και εξαγνίστηκε και μένει ακόμη υπόδουλη! Ω μεγάλοι και ισχυροί της γης, βαρύ το πένθος της, βαρύς και αφόρητος ο ζυγός της σκλαβιάς της, της Τουρκικής. Στενάζει, γογγύζει, δακρυρροεί, πιεζόμενη από φοβερά δεσμά, από τραχιές και άθραυστες αλυσίδες".
Απευθυνόμενος ο συγγραφέας σε κάθε Ελληνίδα, που συγκινήθηκε διαβάζοντας τις σελίδες της περιγραφής της πτώσης και του θανάτου των ηρωίδων της Νάουσας στα αφρισμένα νερά της Αράπιτσας, γράφει:
"Μη κλαις, κράτησε τα δάκρυά σου. Πέφτοντας στο βάραθρο του ποταμού οι λεοντόθυμες ομόφυλές σου δεν πέθαναν. Η μνήμη τους μένει και θα μένει αθάνατη όσο θα ζει το Ελληνικό όνομα".
Τέλος προσθέτει, για κάθε μια από τις αιδήμονες, όπως τις αποκαλεί, αναγνώστριές του τα εξής:
"Αν έχεις τέκνα, να τα εμπνεύσεις πλέον διακαή τον έρωτα προς την ελευθερία, εάν δε δεν έχεις, όταν αποκτήσεις, να τα θηλάσεις με γάλα γεμάτο μίσος και αποστροφή προς τον βαρβαρικό ζυγό, για την απελευθέρωση της ιερής αυτής χώρας".
Ολόκληρο το απόσπασμα, αυτούσιο έχει ως εξής:
Φάραγξ βαθυτάτη καὶ περικαλλὴς διὰ τὴν βλάστησιν αὐτῆς καὶ διὰ τὰ ὑψίκομα καὶ μεγαλοπρεπῆ δένδρα, ἃτινα τὴν περικοσμοῦσι, κεῖται δυτικῶς τῆς πόλεως Νιαούστης ἀπέχουσα πλέον τῆς μίας ὥρας αὐτῆς. Ἐκ τῆς φάραγγος ταύτης τῆς μητρὸς πολλῶν ρυακίων πηγάζει ὁ ποταμὸς Ἀράπιτσας ἔχων πλάτος δέκα πέντε μέχρι τριάκοντα μέτρων καὶ περιβάλλων ἀπὸ μεσημβρίας τὴν πόλιν χύνει τὰ ὕδατά του εἰς τὴν λίμνην τῶν Γενιτσῶν.
Εἰς τὰ μέλανα τοῦ ποταμοῦ τούτου ρεύματα, ὅτε μετὰ τὴν ἥτταν καὶ τὴν ἔξοδον ἐκ τῆς πόλεως ἡ περικαλλὴς καὶ ἀνθηρὰ Νιάουστα κατέπεσεν εἰς ἐρείπια πυρποληθεῖσα ὑπὸ τῶν Ὀθωμανῶν, γέροντες δὲ καὶ παῖδες καὶ γυναῖκες μετὰ παρθένων περιφημισμένων διὰ τὴν λευκότητα καὶ ἀβρότητα τοῦ προσώπου αὐτῶν ἐξ ὧν οἱ μὲν ἀσπλάγχνως κατεσφάγησαν μὴ προλαβόντες νὰ φύγωσιν, αἱ δὲ ἐσύροντο εἰς αἰχμαλωσίαν ὑπὸ βεβήλων χειλέων δακνόμεναι καὶ μιαρῶν μιαινόμεναι δακτύλων ἀπέβησαν θύματα οἰκτρά τῆς ποθουμένης ἐλευθερίας, τότε κατὰ τὴν πολυδάκρυτον καὶ πολυθρήνητον ἐκείνην σκηνὴν τὴν ἐξόχως κατανυκτικὴν καὶ ἐκτάκτως τραγικὴν πλεῖσται παρθένοι καὶ γυναῖκες μετὰ τῶν τέκνων των, ἃς αἱ Ὧραι καὶ αἱ Χάριτες ἀφθόνως καὶ δαψιλῶς διὰ δελεαστικῶν τοῦ κάλλους θελγήτρων περιεκόσμουν ἀποστέρξασαι [αρνούμενες] νὰ πέσωσιν εἰς τὰς μυσαρὰς τῶν Ἀσιανῶν χεῖρας, ἀποστρεφόμεναι εὐειδεῖς καὶ αἰδήμονες τὴν καταισχύνην καὶ περιφρονοῦσαι τὸν θάνατον, ἀγαλλόμεναι καὶ μειδιῶσαι κατεπήδησαν καὶ ἐπνίγησαν.
Τὰ πάγκαλα καὶ ἐρατεινὰ τῶν εὐκλεῶν ἡρωίδων σώματα ὑδατόστρωτος ὑπεδέξατο τάφος, τὰ δὲ ὁρμητικά του βαθέος ποταμοῦ ρεύματα κατεκάλυψαν παρασύροντα αὐτά, ἐνῶ αἱ ἀγγελικαὶ τῶν μαρτύρων τούτων ψυχαὶ ὁδὸν σωτηρίας, τὴν ὁδὸν τῆς τιμῆς κατὰ τὸν Ἠλίαν Ἰακωβᾶτον* θεωρήσασαι μετέβαινον εἰς τὴν μακαρίαν τῆς αἰωνιότητος διαμονήν, ὅπως ἑνωθῶσι μετὰ τῶν περιδόξων ἐκείνων τοῦ Ζαλόγγου μαρτύρων καὶ δείξωσιν εἰς τὸν πλάστην τὴν ἄσπιλον παρθενίαν των καὶ τὰ δίκαια δάκρυα.
Ἐάν, εὐαίσθητος Ἑλληνίς, συνεκινήθης ἐκ τῆς τραγικωτάτης ταύτης σελίδος, μὴ κλαῖε, κράτησον τὰ δάκρυα. Καταποντισθεῖσαι αἱ λεοντόθυμοι ὁμόφυλοι ὑμῶν δὲν ἀπέθανον. Ἡ μνήμη αὐτῶν διαμένει καὶ θὰ μένῃ ἀθάνατος ἐφ' ὅσον ζῇ τὸ Ἑλληνικὸν ὄνομα, ἐφ' ὅσον θάλλει ἡ δάφνη, ἐξ ἧς κατεσκευάσθη ὁ ἀμάραντος αὐτῶν μαρτυρικὸς στέφανος, ἐφ' ὅσον αἱ σκιαὶ θὰ παρακολουθῶσι τὰς ὑψικορύφους ἐλάτας τῶν τερπνῶν καὶ μυριανθῶν τῆς Μακεδονίας ὀρέων καὶ ὁ μυρίπνους καὶ καλλικέλαδος ζέφυρος θὰ ψάλλῃ εἰς τὰ ἱερὰ καὶ βαθύσκια ἄλση τὸ κλέος καὶ τὴν δόξαν των, αἱ δὲ πηγαὶ καὶ οἱ ποταμοὶ θὰ κυλίωσι τὰ ρεύματά των βαφέντα ὑπὸ τοῦ ἐνδόξου καὶ μαρτυρικοῦ αὐτῶν αἵματος.
Οὐδεμία ἱστορία οὐδενὸς λαοῦ ἐξιστορεῖ τοιαῦτα καταπληκτικὰ ἐθελοθυσίας παραδείγματα ἐν τοιαύτῃ πληθύϊ καὶ τηλικούτῳ μεγαλείῳ καὶ ὅμως ἡ ἔνδοξος καὶ ἱερὰ αὕτη γῆ, ἤτις τοσάκις ἠγιάσθη ποτισθεῖσα καὶ ἐξαγνισθεῖσα ἐκ τοῦ αἵματος τῶν εὐγενῶν τέκων της, δούλη ἔτι μένει, ὢ μεγάλοι καὶ ἰσχυροί της γής, στένουσα καὶ βαρυπενθοῦσα ὑπὸ τὸν βαρὺν καὶ ἀφόρητον ζυγὸν τῆς Τουρκικῆς δεσποτείας, γογγύζουσα καὶ δακρυρροοῦσα πιεζομένη ἐκ τῶν φοβερῶν δεσμῶν τῶν ἀπηνῶν καὶ ἀρρήκτων ἁλύσεων.
Ἐν τῇ θλιβερᾳ ταύτῃ τῆς Νιαούστης καταστροφῇ ὑπὲρ τοὺς ἑξακισχιλίους ἐφονεύθησαν. Μάκαρες καὶ τρὶς μάκαρες οὗτοι, οἱ μὴ ἐπιζήσαντες κατὰ τὴν αἰχμαλωσίαν τὴν πλήρη φρίκης καὶ σατανικῶν βασανιστηρίων τῶν ὑπὸ τοῦ αἱμοχαροῦς Πασσᾶ καὶ τῶν ἀκολουθούντων αὐτῷ ἑκουσίων δημίων ἐπαράτου Ἑβραϊκῆς φυλῆς ἐπινοηθέντων.
Ἐκτὸς τῶν αἰχμαλωτισθέντων κατὰ τὴν πόλιν καὶ ἐκ τῶν περὶ τὰ πέριξ τοῦ πύργου καταφυγόντων πλεῖστοι συνελήφθησαν καὶ ἐκ τῶν φευγόντων, πολλῶν ἱππικῶν σωμάτων ἀποσταλέντων τῇδε κἀκεῖσε πρὸς σύλληψιν, διότι ἡ μανία καὶ ἡ δίψα τοῦ τέρατος ἐκείνου ὑπῆρξεν ἀκόρεστος καὶ ἀδυσώπητος.
Καὶ ἤδη, αἰδῆμον ἀναγνώστρια, κλεῖσον τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ παράδραμε τὰς ἀλγεινὰς καὶ ἀποτροπαίους ταύτας σελίδας τῆς αἰχμαλωσίας, ἢ ἀνάγνωθι μόνον τὰς παρακαταθησομένας γραμμὰς τοῦ φιλέλληνος ἱστορικοῦ Πουκεβίλ, ἳνα, ἂν ἔχῃς τέκνα, ἐμπνεύσῃς αὐτοῖς τὸν πρὸς τὴν ἐλευθερίαν ἔρωτα διακαέστερον, ἐὰν δὲ οὐχί, ὅταν ἀποκτήσῃς, θηλάσῃς αὐτὰ τὸ γάλα πλῆρες μίσους καὶ ἀποστροφῆς πρὸς τὸν βαρβαρικὸν ζυγὸν πρὸς ἐλευθέρωσιν τῆς ἱερᾶς ταύτης χώρας.
* Ο Ηλίας Ιακωβάτος γεννήθηκε το 1814 στην Κεφαλονιά. Σπούδασε Νομική στο πανεπιστήμιο της Πίζας. Ήταν από τους αρχηγούς του κόμματος των Ριζοσπαστών του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων. Εξέδιδε από το 1849 την εφημερίδα Φιλελεύθερος από όπου ασκούσε έντονη κριτική εναντίον των Άγγλων. Το 1850 εκλέχτηκε στην Ιόνιο Βουλή και υπερψήφισε το ενωτικό ψήφισμα. Οι Άγγλοι απάντησαν με διώξεις, εξορίες και κλείσιμο της εφημερίδος του. Ο ίδιος εξορίστηκε στα Αντικύθηρα. Το καλοκαίρι του 1864 έλαβε μέρος στην Β΄ Εθνική Συνέλευση στην Αθήνα ως πληρεξούσιος Κεφαλληνίας.
Εκτός από πολιτικός, είχε και πλούσιο συγγραφικό και ποιητικό έργο. Δημοσίευσε ιστορικά, κοινωνικά και ηθικολογικά έργα, τρεις ποιητικές συλλογές και ένα δράμα, με τίτλο Ενάρετη. Πέθανε το 1894.
Η αναφορά του "ανωνύμου" στον Ηλία Ιακωβάτο σημαίνει ότι ο Ιακωβάτος κάπου στο έργο του κάνει σημαντική αναφορά στην καταστροφή της Ναούσης. Θα ήταν ευχής έργο να βρεθεί το κείμενο αυτό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου